Henryk Wieniawski

1835-1880

Kompozytor i genialny skrzypek urodził się 10 lipca 1835 roku w Lublinie. Przyszedł na świat w artystycznej rodzinie – jego brat Józef Wieniawski był pianistą i kompozytorem, a drugi brat Julian Wieniawski – prozaikiem i komediopisarzem. 

Pierwszą nauczycielką Henryka była jego matka, naukę kontynuował u Jana Hornziela, skrzypka Teatru Wielkiego w Warszawie, potem u Antoniego Parysa i Stanisława Serwaczyńskiego – solisty i koncertmistrza Opery Budapeszteńskiej. W 1843 r., mając osiem lat, wyjechał do Paryża, gdzie studiował pod kierunkiem najpierw Clavela, a od roku 1844 r. Lamberta-Josepha Massarta w Konserwatorium Paryskim, które ukończył w 1846 z I nagrodą i złotym medalem. Po studiach kontynuował naukę u Massarta. Koncertował w Petersburgu oraz w krajach
nadbałtyckich i Warszawie. Do paryskiego konserwatorium powrócił w 1849 r., podejmując w klasie Hipolita Colleta studia z kompozycji, ukończone z wyróżnieniem w następnym roku. W Paryżu spotkał się także z Franciszkiem Lisztem i Karolem Lipińskim. 

Wraz z młodszym bratem Józefem Wieniawskim rozpoczął w 1850 r. cykl koncertów w największych ośrodkach muzycznych Polski, Rosji, Niemiec, Anglii i Francji – wszędzie wzbudzając wielki entuzjazm publiczności. Od 1860 roku H. Wieniawski przebywał w Petersburgu, gdzie otrzymał stanowisko pierwszego skrzypka dworu carskiego i solisty Rosyjskiego Towarzystwa Muzycznego oraz posadę profesora konserwatorium. 

Zapoczątkował petersburską szkołę skrzypcową, rozwiniętą przez Leopolda Auera we wspaniałą szkołę rosyjską. Wieniawski koncertował w wielu krajach Europy, m.in. w Holandii, Belgii oraz Anglii, głównie w modnych kurortach. W roku 1860 ożenił się z Izabelą Hampton, której zadedykował Legendę op. 17. Ukoronowaniem sławy wybitnego skrzypka było tournée po Ameryce, na które udał się w latach 1872-1874 razem z pianistą i kompozytorem Antonim Rubinsteinem. W ciągu 8 miesięcy artyści dali 215 koncertów.

Wieniawski pozostał w Ameryce do 1874 r., koncertując ze słynną śpiewaczką Pauliną Luccą. Po powrocie zza oceanu Wieniawski objął stanowisko profesora konserwatorium w Brukseli, zastępując chorego Henriego Vieuxtempsa. Wśród jego prywatnych uczniów był m.in. Eugène Ysaÿe, beligijski kompozytor i skrzypek.

Pod koniec życia Henryk Wieniawski powrócił do Rosji. Umarł 31 marca 1880 roku w Moskwie. Pochowany został w Warszawie, w jego pogrzebie uczestniczyło 40 tysięcy osób.

Co pięć lat odbywa się Międzynarodowy Konkurs Skrzypcowy imienia Henryka Wieniawskiego przeznaczony dla młodych skrzypków. Pierwszy konkurs odbył się w 1935 r. w Warszawie z inicjatywy Adama Wieniawskiego, bratanka słynnego skrzypka. Drugi konkurs miał miejsce dopiero w 1952 r. w Poznaniu, gdzie do dziś odbywają się kolejne jego edycje.