Mikołaj Zieleński

II połowa XVI – po 1615 r.

Jeden z najciekawszych kompozytorów polskich przełomu XVI i XVII wieku. Jego twórczość łączy w sobie cechy muzyki renesansu i baroku. 

Najprawdopodobniej pobierał nauki w Rzymie. Był dyrygentem i organistą biskupa płockiego Wojciecha Baranowskiego, który w 1608 został arcybiskupem gnieźnieńskim i prymasem Polski, rezydującym w Łowiczu. Jako kompozytor Zieleński działał w okresie intensywnych przemian stylistycznych zachodzących zwłaszcza w muzyce tworzonej w środowisku polskiego dworu królewskiego, z którym kapela prymasowska miała zapewne kontakt. Zatrudnieni przez Zygmunta III Wazę muzycy włoscy mieli wielki wpływ na twórczość Zieleńskiego. Nieznane są losy kompozytora po 1615 r., kiedy to kapela prymasowska została rozwiązana.

W 1611 r. w Wenecji u Jacopo Vincentiego Zieleński wydał swoje kompozycje, przeznaczone na cały rok kościelny, w obszernym, dwuczęściowym dziele – Offertoria totius anni… i Communiones totius anni… oraz w formie partytury na organy. Jedyny znany pełny egzemplarz dzieła Zieleńskiego znajdował się do ok. 1865 r. w bibliotece kościoła św. Bernardyna we Wrocławiu, następnie do 1939 r. w Bibliotece Miejskiej we Wrocławiu. Podczas II wojny światowej został zdekompletowany. Obecnie niektóre księgi głosowe przechowywane są w Bibliotece Uniwersyteckiej we Wrocławiu, jedna księga głosowa w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie, partytura na organy w Bibliotece Czartoryskich w Krakowie.