Wojciech Kilar był bohaterem 2. edycji i gościem honorowym 16. edycji Festiwalu Kompozytorów Polskich w Bielsku-Białej, a jego muzyka prezentowana była wielokrotnie podczas kolejnych koncertów FKP. Zachęcamy do oglądnięcia archiwalnych zdjęć w naszej GALERII FOTO. 

Wojciech Kilar - kompozytor i pianista; ur. 17 lipca 1932, Lwów; zm. 29 grudnia 2013, Katowice. Studiował w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Katowicach grę na fortepianie i kompozycję w klasie Bolesława Woytowicza. Dyplom ukończenia studiów z najwyższym odznaczeniem uzyskał w 1955. W latach 1955-58 był aspirantem Woytowicza w krakowskiej Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej. W 1957 uczestniczył w Międzynarodowych Kursach Wakacyjnych Nowej Muzyki w Darmstadt. Edukację muzyczną uzupełniał jako stypendysta rządu francuskiego w Paryżu w latach 1959-60; uczęszczał na zajęcia kompozycji do Nadii Boulanger.

Już we wczesnym okresie swojej działalności został laureatem kilku nagród: jako pianista i kompozytor wziął udział konkursie Młodych Talentów w 1947 wykonując Dwie miniatury dziecięce własnego autorstwa i zdobywając II nagrodę; w 1955 otrzymał II nagrodę za Małą uwerturę na Konkursie Utworów Symfonicznych podczas V Festiwalu Młodzieży w Warszawie; w 1960 – nagrodę fundacji im. L. Boulanger w Bostonie za Odę Béla Bartók in memoriam.

W 1977 został członkiem-założycielem Towarzystwa im. Karola Szymanowskiego w Zakopanem. Był członkiem Polskiej Akademii Filmowej, Polskiej Akademii Umiejętności, Związku Podhalan, a także Rady Patronackiej Instytutu Jagiellońskiego. Otrzymał Honorowe Członkostwo Światowego Kongresu Kresowian (2011). Przez wiele lat był również prezesem Oddziału Związku Kompozytorów Polskich w Katowicach, a w latach 1979-81 pełnił funkcję wiceprezesa w jego Zarządzie Głównym. Wchodził także w skład Komisji Repertuarowej Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”. W 1993 roku został członkiem honorowym ZKP.

Dwukrotnie nadano mu tytuły doktora honoris causa – przez Uniwersytet Opolski (1998) i Uniwersytet Śląski (2012).

Jest uważany za jednego z najwybitniejszych kompozytorów muzyki filmowej na świecie. Stworzył muzykę do ponad 130 filmów, współpracując z takimi reżyserami, jak Bohdan Poręba, Andrzej Wajda, Kazimierz Kutz, Krzysztof Zanussi, Krzysztof Kieślowski, Stanisław Różewicz, Wojciech Has, Tadeusz Konwicki, Marek Piwowski, Roman Polański, Francis Ford Coppola, Jane Campion. Zdobył wiele nagród za muzykę filmową, m.in. podczas festiwali filmowych w Łagowie (1970 – Czerwone i złote, 1971 – Romantyczni); w 1975 na Festiwalu Filmów Polskich w Gdańsku za muzykę od razu do trzech filmów (Ziemia obiecana, Bilans kwartalny, Linia, Znikąd donikąd) oraz w 1978 - za muzykę do filmu Spirala, dwukrotnie zdobył nagrody Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Cork w Irlandii (1973 – Szklana kula, 1981 - Da un paese lontano: Papa Giovanni Paolo II (reż. Krzysztof Zanussi), w 1980 - Prix Louis Delluc za muzykę do filmu animowanego Le Roi et l’oiseau (reż. Paul Grimault), w 1992 za muzykę do filmu Bram Stoker’s Dracula (reż. Francis Ford Coppola) - Nagrodę Amerykańskiego Stowarzyszenia Kompozytorów, Autorów i Producentów „ASCAP Award 1992” w Los Angeles i nagrodę Best Score Composer for a 1992 Horror Film w San Francisco, w 2001 - Philip Award za całokształt twórczości na III TP S.A. Music & Film Festival, w 2006 - Nagrodę Orła Polskiej Akademii Filmowej za muzykę do filmu Persona non grata (reż. Krzysztof Zanussi). Za ścieżkę dźwiękową do filmu Pan Tadeusz Kilar otrzymał Złotą Kaczkę oraz nagrodę Platynowa Płyta za 20 000 sprzedanych egzemplarzy. W 1991 przyznano mu Nagrodę Przewodniczącego Komitetu Kinematografii, a w roku 2010 otrzymał nagrodę za całokształt i wkład w polską kinematografię na 24. Tarnowskiej Nagrodzie Filmowej.

Za swoją działalność artystyczną otrzymał wiele nagród, m.in. Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki (1967, 1975, 2003), Nagrodę Związku Kompozytorów Polskich (1975), Nagrodę Województwa Katowickiego (1971, 1976, 1980), Nagrodę miasta Katowice (1975, 1992), Nagrodę Państwową I stopnia (1980), Nagrodę Fundacji im. Alfreda Jurzykowskiego w Nowym Jorku (1984), Nagrodę Artystyczną Komitetu Kultury Niezależnej NSZZ „Solidarność” (1989), Nagrodę Trzech Powstańczych Skrzydeł i Nagrodę TV Katowice (1990), Nagrodę im. Wojciecha Korfantego (1995), Nagrodę Arcybiskupa Metropolity Katowickiego „Lux ex Silesia” (1995), Sonderpreis des Kulturpreis Schlesien des Landes Niedersachsen (1996), Złote Berło Fundacji Kultury Polskiej (2000), Wielką Nagrodę Fundacji Kultury (2001), Diamentowy Laur  (2003), Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki w dziedzinie muzyki (2003), Śląską Nagrodę im. Juliusza Ligonia i Nagrodę im. Karola Miarki (2003), Złotego Hipolita (2004), Nagrodę TV Polonia „za sławienie Polski i polskości” (2004), Nagrodę Godła Promocyjnego „Śląski Oskar” (2005), Nagrodę „Animus Silesiae” przyznawaną przez Zespołu Pieśni i Tańca Śląsk dla wybitnych osobistości i autorytetów oraz Perłę Honorową Polskiej Gospodarki w kategorii kultura (2006), Nagrodę Feniksa przyznawaną przez Związek Polskich Kawalerów Maltańskich twórcom sięgającym do tradycji chrześcijańskiej (2008), nagrodę „Totus” Fundacji Konferencji Episkopatu Polski „Dzieło Nowego Tysiąclecia” oraz Medal Per artem ad Deum (Przez sztukę do Boga), przyznawany przez Papieską Radę ds. Kultury (2009), Honorową Nagrodę im. Lecha Kaczyńskiego (2011), nagrodę Złotego Fryderyka za całokształt twórczości (2012), Złotą Polską Muzę – wyróżnienie przyznawane przez Stowarzyszenie Muzyki Polskiej (2012) oraz Nagrodę Honorową Koryfeusza Muzyki Polskiej (2012).

Wojciech Kilar został wielokrotnie uhonorowany wysokimi odznaczeniami państwowymi, m. in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1976), Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2002), Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” „za wybitne osiągnięcia kulturalne rangi międzynarodowej" (2005), Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski „za wybitne osiągnięcia w twórczości artystycznej, za propagowanie polskiej kultury w kraju i za granicą” (2008), Orderem Orła Białego - najwyższym polskim odznaczeniem „w uznaniu znamienitych zasług dla kultury polskiej i za wybitne osiągnięcia w pracy twórczej” (2012).

W 1998 został honorowym obywatelem miasta Rzeszowa, zaś w 2006 – Katowic i Wodzisławia Śląskiego. W 1991 roku Krzysztof Zanussi nakręcił o nim film pt. Wojciech Kilar, a w 2013 roku Violetta Rotter-Kozera i Zdzisław Sowiński film pt. Wojciech Kilar. Credo.

Rada Miasta Katowice w 2014 roku nadała nazwę Plac Wojciecha Kilara placowi położonemu w bezpośrednim sąsiedztwie siedziby Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia. W tymże roku, z okazji jubileuszu dwudziestolecia, Zespół Państwowych Szkół Muzycznych w Katowicach otrzymał imię Wojciecha Kilara.

W 2021 roku na działce dawnego domu mieszkalnego Wojciecha Kilara przy ul. Kościuszki 165 w Katowicach powstało Centrum Edukacji Muzycznej – Dom Kilara, której celem jest prowadzenie działalności edukacyjnej w obszarze muzyki oraz prezentacja dorobku Wojciecha Kilara i Śląskiej Szkoły Kompozytorów. [Źródło: POLMIC]

fot. Cezary Piwowarski, CC BY-SA 4.0 Wikimedia Commons